Termi Ehli Bejt pershkruan Familjen fisnike të Pejgamberit Muhamed a.s.

“O Familje e Profetit, në të vërtetë, Allahu do që ta largojë prej jush papastërtinë dhe t’ju pastroj plotësisht” (Ahzab, 33)

Dashuria e sinqertë ndaj Ehlu Bejtit nënkuptohet dashuria ndaj të gjithë anëtarëve. Transmetohet nga ibn Abbasi r.a se i Dërguari i Allahut ka thënë:

“Duajeni Allahun për shkak të begative që ua ofron, më doni Mua për hir të dashurisë ndaj Allahut dhe duajeni familjen Time për hir të dashurisë ndaj Meje.” (Tirmidhiu, Hakimi)

Nëna të muslimanëve konsiderohen të gjitha gratë e Profetit a.s. Megjithëse kanë kaluar 14 shekuj, ne u themi Hatixhes, Aishes, Ummu Selemes, Hafsas: “nënë, nëna jonë” dhe ndjejmë një kënaqësi të veçantë nga ç’mund të shkaktojnë zakonisht këto fjalë. Sigurisht që kjo ndjenjë ishte në atë periudhë më e thellë, më e brendshme, më e sinqertë. Dhe kjo ndodhte përsëri për hir të Profetit. Ebu Bekri i thoshte të bijës Aishe, “nëna ime”. A nuk e thoshte këtë edhe ajeti kur’anor? “Bashkëshortet e të Dërguarit janë nënat e besimtarëve!” (Ahzab, 33/6) Ja, me këtë mendim i thoshte “nënë” Ebu Bekri vajzës së vet që e pati lindur e rritur në shtëpi!

Te renditura kronologjikisht sipas dates se marteses, me poshte mund te gjeni informata me te hollesishme rreth tyre.

1.Hatixhe bint Huejlid r.a.

2.Sevde binti Zema r.a.

3.Aishe binti Ebu Bekr r.a.

4.Hafsa binti Omer r.a.

5.Zejneb binti Huzejme r.a.

6.Ummu Seleme r.a.

7.Zejneb binti Xhahsh r.a.

8.Xhuvejrije binti Harith r.a.

9.Ummu Habibe (Remle binti Ebu Sufjan) r.a.

10.Safijje binti Hujej r.a.

11.Mejmune binti Harith r.a.

12.Maria el-Kibtijje r.a.

Siç ishte një kryetar familjeje i jashtëzakonshëm në zemrat e bashkëshorteve të Tij, Profeti a.s. ishte, në të njëjtën kohë, një baba i përsosur e me ndjenja atërore të thella si dhe, natyrisht, një gjysh i pashoq po me atë thellësi ndjenjash atërore. Edhe në këtë fushë Ai ishte i pashembullt!

Ai i trajtonte fëmijët dhe nipërit me dhembshuri të jashtëzakonshme dhe, duke i trajtuar kështu, nuk mungonte t’ua kthente shikimet ndaj jetës së pasosur dhe gjërave të larta e sublime. Duke i ushqyer në prehër, u buzëqeshte në sy, i përkëdhelte e i çmonte dhe, në këtë mes, kurrë nuk i pëlqente që ata t’i nënvleftësonin çështjet e larta. Brenda kësaj mendësie, Ai ishte ndaj tyre jashtëzakonisht i hapur, por edhe mjaft serioz dhe i rëndë në ruajtjen e marrëdhënies së Tij me Allahun. Nga njëra anë, duke u sjellë lirshëm me ta, u tregonte se si të jetonin si njerëz, nga ana tjetër, nuk u jepte shteg të silleshin të çlirët aq sa ta zhvlerësonin veten. Jo vetëm nuk u jepte shteg, por përpiqej me ndjeshmëri e kujdes të lartë për ta penguar degjenerimin e tyre dhe i përgatiste ata vazhdimisht për botët e larta shpirtërore. Edhe me këtë mënyrë trajtimi e veprimi, i Dërguari i Allahut përfaqësonte rrugën e mesme, larg qëndrimeve të skajshme, përfaqësonte rrugën e drejtë. Edhe kjo përbën një përmasë tjetër të zgjuarsisë së tij profetike!

Te renditura kronologjikisht sipas lindjes, me poshte mund te gjeni informata me te hollesishme rreth femijeve te Pejgamberit a.s.

Nga Hatixhja r.a:

1.Kasim bin Muhammad r.a.

2.Zejneb bint Muhammad r.a.

3.Abdullah bin Muhammad r.a.

4.Rukijje bint Muhammad r.a.

5.Ummu Kulthum bint Muhammad r.a.

6.Fatime bint Muhammad r.a.

Nga Maria r.a:

7.Ibrahim bin Muhammad r.a.

Brezi qe vazhdon nga Aliu r.a.

Një ditë, i Dërguari i Allahut pati thënë kështu: “O Ali! Brezi i çdo profeti ka vazhduar duke u nisur prej tij, kurse brezin tim do ta vazhdosh ti!” Pra, pati dashur t’i thoshte kështu: “Ti do ta ujisësh drurin tim gjenealogjik, ti do ta rritësh dhe ti do ta zhvillosh e rregullosh. Si rezultat, ata që do të mbledhin frytet, bashkë me mua do të përmendin edhe ty si pjesëtar të shtëpisë profetike!” Për rrjedhojë, po ta shohim çështjen nga kjo anë, bindja ndaj Hz. Aliut është e njëjtë me bindjen ndaj të Dërguarit të Allahut. Dhe bindja ndaj të Dërguarit të Allahut do të thotë bindje ndaj Allahut!

Haditithi i “kisas”

“Një ditë Pejgamberi a. s. e tuboi Aliun, Fatimen, el-Hasanin dhe Huseinin, i mbuloi me pelerinë (kisa) me të cilën vetë dinte të mbulohet kur shkonte në gjumë, dhe e theksoi lutjen: Allahu im, kjo është familja ime. Largo nga ta mëkatet dhe pastroji plotësisht.”

Me poshte mund te gjeni me shume rreth niperve/mbesave te Pejgamberit a.s:

Nga Fatimja r.a:

Hasan ibn Ali r.a.

Hysein ibn Ali r.a.

Zeyneb bint Ali r.a.

Ummu Kulthum bint Ali r.a.

Umame bint Ebu As ibn Rabie r.a. nga vajza Zejneb r.a

Abdullah bin Othman r.a. nga vajza Rukijje r.a

Ali ibn Ebu As ibn Rabie r.a. nga vajza Zejneb r.a

Atmosfera e përgjithshme edukative e Shtëpisë Profetike

Profeti Muhamed (s.a.s.) është përfaqësuesi i nivelit më të lartë të emrit Rab-Zot të Allahut. Ai është një natyrë e përjashtuar e përfaqësuesit më të lartë të këtij emri të Allahut mes njerëzve duke përfshirë edhe profetët. Natyrisht, edhe ata që janë përgatitur nën edukimin e tij, janë, pas profetëve, më të zgjedhurit e njerëzimit. Është e pamundur të tregosh dhe të përgatitësh mbi tokë një Ebu Bekr, një Omer, një Osman, një Ali (r.anhum) tjetër. Ndërkaq, është e pamundur të arrihet niveli i ndonjërit prej sahabeve, shokëve të Profetit, sepse ata janë përgatitur e formuar nën edukimin personal të tij. Janë edhe perlat e përgatitura në atmosferën e edukatës së tij dhe të përhapur në shekujt e mëpasëm, prandaj, në një kuptim, edhe ata janë përgatitur e formuar nga Profeti. Edhe përgatitja dhe formimi i njerëzve të ngjashëm me këta njerëz fisnikë e të zgjedhur që konsiderohen si krenari e njerëzimit, është e pamundur. Njerëz të tillë si Fudajl b. Ijad, Bishri Hafi, Bejazit Bistami, Xhunejd Bagdadi, Ebu Hanife, Shafii, Imam Malik, Ahmed b. Hanbel, Imam Rabbani, Imam Gazali, Mevlana Xhelaleddin Rumi, Sheh Gejlani, Shazeli, Nakshibendi, Ahmed Rufai dhe Bediuzzaman e sa e sa të tjerë i kanë marrë mësimet dhe edukatën prej tij dhe janë përgatitur e formuar me parimet edukative të tij. Edhe nëse thënia që do të citojmë më poshtë, e cila i njihet Profetit, nuk është hadith dhe, ndonëse nuk është e dokumentuar, është një thënie e bukur dhe me kuptim të hollë. Siç rrëfehet, Profeti ka thënë: “Dijetarët e umetit tim (bashkësisë sime) janë si profetët e të bijve të Izraelit!” Asnjë njeri nuk mund t’u afrohet profetëve përsa i përket virtytit të përgjithshëm. Megjithëkëtë, në disa kushte të veçanta, ka njerëz që shkojnë përkrah me ta. Të tillë janë të gjithë ata me të cilët krenohemi ne, ata që sapo i përmendëm dhe shumë të tjerë që mund t’i përmendim. Ata pothuajse kanë zbritur në tokë. Po qe se kërkohet të mbushet vendi i tyre me të tjerë, gjithsesi do të duhet të zbresin engjëj nga qielli, sepse ata mund të përfaqësohen vetëm me engjëj!

Kjo është një situatë e posaçme vetëm për Profetin Muhamed (s.a.s.). Sigurisht, është e posaçme vetëm për të që ka dhënë fryte të tilla. Dhe do të vazhdojë të japë fryte gjer në kiamet! Pas një periudhe thatësire dhe zie, kushedi ç’njerëz të zgjedhur do të formohen mes atyre që janë përgatitur në ditët e sotme e që janë të vendosur për t’u bërë të shquarit e të nesërmes. Përsa i përket zotësisë, ata janë gjithë shpresa jonë. Qysh kur kam ardhur në mendtë e mia, unë i kam pritur ata pa humbur asgjë nga shpresa dhe do të vazhdoj t’i pres!..

Dhe tani, pa kaluar në edukatën e përgjithshme të të Dërguarit të Allahut, le të përpiqemi ta shohim atë me sistemin e tij të edukimit në shtëpinë e vet. Ai ishte kryetar familjeje dhe në shtëpi kishte gratë, fëmijët dhe nipërit.

1. Profeti Muhamed si kryetar familjeje

Nuk ka asnjë dyshim se kjo shtëpi ka qenë shtëpia dhe foleja familjare më e lumtur, më me fat dhe më e begatë se të gjitha shtëpitë dhe foletë familjare që janë ngritur mbi tokë e që do të ngrihen në të ardhmen! Në shtëpinë e tij në çdo kohë ndihej lumturia. Kjo shtëpi ishte ndoshta një ndër më të varfrat në botë nga mundësitë materiale, sepse kalonin muaj dhe aty s’gatuhej as dhe një supë, kurse strehimi i secilës prej grave përbëhej vetëm nga një dhomë e vogël ose nga një si kthinë e ngushtë. Ato gra fatbardha parapëlqenin ndaj çdo gjëje të kësaj bote të rrinin qoftë edhe nja dy orë në javë me të. Ato ishin tejet të lumtura e të kënaqura.

Të gjithë fëmijët e Profetit vdiqën para tij, përveç të bijës Fatime, e cila jetoi edhe pak kohë pas tij. Edhe ajo bënte vazhdimisht një jetë të vështirë. Pra, as asaj Profeti nuk i pati përgatitur një jetë me mirëqenie. Megjithëkëtë, si gratë, ashtu dhe kjo vajzë, fryti i zemrës së tij, e donin si të marra atë dhe e mbanin më të çmuar se çdokush, se çdo gjë! Në zemrat e tyre, i Dërguari i Allahut kishte një vend të zgjedhur mbi çdo përfytyrim.

Kur i vdiq i ati, Fatimeja derdhi lot për shumë ditë me radhë dhe thuri vargje zemërcopëtuese. Ajo mundi ta durojë ndarjen prej të atit vetëm gjashtë muaj dhe pastaj shkoi pranë tij me gëzim të madh. Asnjë fëmijë nuk e ka dashur të atin sa Hz. Fatimeja! Dhe asnjë baba nuk i ka dashur fëmijët sa ç’i ka dashur i Dërguari i Allahut, i cili, ndërkaq, ka qenë i ekuilibruar edhe në këtë drejtim. Të tilla i pati ai marrëdhëniet edhe me gratë e tij. Asnjë grua nuk e ka dashur të shoqin sa ç’e kanë dashur bashkëshortet e veta Profetin. Sigurisht, kjo aureolë dashurie e formuar rreth tij e ka pasur një shkak. Me mënyrën e trajtimit që u bënte Profeti atyre që kishte pranë dhe me edukatën me të cilën sillej ndaj tyre, bënte të lindte ndër zemra një interesim e një lidhje e pafundme. Pastaj ky interesim e kjo lidhje ndaj tij e nisur në familje, u zgjerua dallgë-dallgë gjersa përfshiu pothuaj gjithë njerëzimin. Dhe ky ishte një dimension tjetër i zgjuarsisë së tij profetike!

Mendoni se, kur pati vdekur, Profeti nuk pati lënë shtëpi për asnjërën nga gratë. Ato kishin trashëguar prej tij vetëm ato dhoma të vogla ku patën futur kokën në të gjallë të tij. Biografët thonë se ai u pati lënë si trashëgim grave nga një dhi për ta mjelur. Ja, vetëm kaq gjë pati mundur t’u sigurojë bashkëshorteve ai njeri për të cilin qe krijuar gjithësia, dhe pati ndërruar jetë duke i lënë ato në një varfëri të tillë. Ndërkaq, asnjëra prej grave, në asnjë periudhë të jetës së tyre bashkëshortore nuk pati thënë ndonjë fjalë që të shprehte ankesë për këtë gjendje. Edhe nëse për një moment, në kokën e ndonjërës prej tyre pati kaluar një gjë e tillë, me paralajmërimin e Kur’anit qe shuar. Hz. Ebu Bekri u jepte diçka nga malli i shtetit dhe ato mjaftoheshin me ç’u jepej. Edhe kjo nuk ishte kushedi çfarë, vetëm aq sa ç’u jepej njerëzve të radhës. Hz. Ebu Bekri nuk i pati trajtuar ato as në nivelin e atyre që patën hyrë të parët në Islam, kështu që u pati lidhur atyre zonjave të bekuara një rrogë të vogël, shumë më poshtë se të muslimanëve të parë. Kështu pati vepruar Hz. Ebu Bekri, sepse i tillë ishte opinioni i tij. Por kur u bë kalif Hz. Omeri, u lidhi të vejave të Profetit rrogë të shkallës së parë. Sipas tij, edhe pse gratë e Profetit nuk i përkisnin kohës së muslimanëve të parë, duhet të trajtoheshin së bashku me to pasi ishin njerëzit më të afërt të Profetit dhe do të vazhdonin të konsideroheshin gjer në kiamet nëna të muslimanëve. Edhe Omeri ashtu pati vepruar, sepse i atillë ishte opinioni i tij. Ndërkaq, specifika mbi të cilën ne deshëm të qëndrojmë me këmbëngulje, nuk janë këto gjëra, por çështja e vetme së cilës po i vijmë rrotull, niveli i lartë e i paarritshëm edukativ që arriti Profeti të realizojë te bashkëshortet. Ai qe një edukator i tillë që pati hyrë aq thellë në zemrat e bashkëshorteve, saqë nuk mendonin asgjë tjetër veç tij. Kurse ai u pati dhënë atyre nga gjërat e kësaj bote, domethënë, nga të mirat dhe favoret materiale, vetëm ato gjëra që i përmendëm më lart. Kjo do të thotë se ai kishte një tërheqje të tillë që e magjepste mjedisin që e rrethonte. Edhe kjo situatë flet për një anë tjetër të profetësisë së tij!

Meqë martesën e Profetit me shumë gra si një argument krejt të veçantë të profetësisë së tij, do ta parashtroj kur t’i vijë vendi, tani për tani atë çështje nuk do ta prekim. Ndërkaq, këtu do të them vetëm që shtëpia e bekuar e Profetit ishte si një shkollë ku praktikoheshin situatat specifike përkatëse të femrës. Pozita e veçantë e profetit në atë shtëpi si dhe specifikat përkatëse të femrës mësoheshin atje dhe pastaj i përcilleshin umetit, bashkësisë. Nëntëdhjetëpërqind të konkluzioneve dhe urdhrave mbi jetën familjare na janë përcjellë nga ana e bashkëshorteve të nderuara të të Dërguarit të Allahut. Për rrjedhojë, prania e grave në shtëpinë e tij me gjendje dhe nivele të ndryshme, ka qenë një domosdoshmëri. Vetëm për të mos u asgjësuar konkluzionet fetare, i Dërguari i Allahut i ka vënë gjoksin martesës me shumë gra pas moshës 53 vjeç dhe, në një kuptim, me këtë ka bërë sakrificë.

Po, në shtëpinë e të Dërguarit të Allahut kishte nevojë për shumë gra. Meshkujt kishin mundësi gjithmonë të rrinin në faltore e të dëgjonin Profetin. Edhe nëse dikush nuk i ndiqte dot bisedat e një dite, shokët ia plotësonin mungesën duke ia përcjellë gjithçka ishte biseduar atë ditë. Por shumica e grave nuk e kishin një mundësi të tillë, sepse ato s’kishin mundësi gjithmonë e për çdo çast ta dëgjonin Profetin. Në këto kushte, kush do t’u fliste atyre veçanërisht për çështjet përkatëse të femrës? Kush do t’ia përcillte bashkësisë jetën private të Profetit, zakonet dhe shprehitë e tij, edukatën, etikën dhe moralin e dhomës bashkëshortore? A mund të mjaftonte, vallë, mundësia e një gruaje për ta përshkruar dhe përcjellë fenë së bashku me të gjitha parimet, bazat dhe disiplinat e saj?

Për shkak të natyrës njerëzore, as gruaja apo gratë e profetit nuk bëjnë përjashtim nga gratë e zakonshme përsa u përket problemeve të përditshme me të cilat përballet një grua e martuar, duke u shtuar, këtyre, edhe problemet e veçanta si bashkëshorte profeti. Atëherë, në rastin konkret të profetit Muhamed, një grua e vetme nuk do të kishte mundësi t’i përcillte e vetme të gjitha situatat, çështjet dhe problemet.

Prandaj gjithmonë ndjehej nevoja e shumë grave që do t’i përballonin dhe të na përcillnin aspektet përbërëse të gjendjes së Profetit, që do të kishin marrëdhënie të afërta e të ngushta me të. Dhe kjo nevojë s’kishte aspak lidhje me anën njerëzore të Profetit. Ajo ishte një nevojë dhe domosdoshmëri që buronte krejtësisht nga nevojat dhe domosdoshmëritë fetare. Edhe Profeti, për shkak të një nevoje dhe domosdoshmërie të tillë kishte marrë përsipër një peshë të rëndë.

Gratë e Profetit, jo vetëm qenë bërë shkas që fiset dhe tributë e tyre të lidheshin me të me lidhje krushqie e gjaku, por qenë bërë edhe ndërmjetëset më të mëdha të ruajtjes së mijëra haditheve. Mund ta them me siguri të plotë se bota femërore u detyrohet në shumë gjëra grave të të Dërguarit të Allahut. Aq shumë shërbime i kanë bërë ato fesë, saqë sikur të gjitha gratë t’i rreshtonin kokat si gurë kalldrëmi nën këmbët e tyre, përsëri nuk do t’ua paguanin dot hakun atyre.

Kështu, pra, as martesa e Profetit me disa gra nuk ishte një nevojë sensuale – sepse në një vend të nxehtë si Arabia kurrë nuk mund të thuhet se një burrë 53 vjeç ka nevojë për t’u martuar me shumë gra – as ato vetë nuk u martuan me të për nevoja sensuale ose për interesa materiale, sepse ai jetonte si njeriu më i varfër ndër njerëzit. Edhe gratë pranuan ose kërkuan të martoheshin me të duke e ditur gjendjen e tij ekonomike dhe mënyrën e jetesës.

Profeti sillej me gratë me drejtësi dhe dinjitet. Ai mund të takohej me secilën vetëm një herë në javë, megjithëkëtë, ato gjithmonë thonin: “I Dërguari i Allahut është njeriu më fytyrëqeshur, njeriu me sjelljet më delikate ndaj grave!”

Ju lutem, a nuk duhet të tregonin sadopak zemërim, si njerëz që ishin, këto gra që në shtëpi s’gjenin gjë për të ngrënë dhe që detyroheshin të vishnin të njëjtën rrobë për një kohë të gjatë? Por jo! Ne s’dimë për to gjë tjetër veç qëndrimeve që shprehnin pëlqim e kënaqësi ndaj tij. Pandeh se ata që do ta analizonin me kujdes historinë dhe bio-bibliografinë, do të më jepnin të drejtë mua!

Pavarësisht nga rëndësia dhe serioziteti i shpirtit profetik që kishte, Profeti afrohej dhe sillej në mënyrë delikate me gratë. Ndërkaq, në mes mbetej vetëm një perde e hollë që kishte të bënte me marrëdhëniet e tij me Allahun, sepse, në fund të fundit, ai ishte një profet. Edhe gratë e tij, para së gjithash, ishin umeti i tij…

Ishte e pamundur që të mbushej boshllëku i lidhjeve dhe marrëdhënieve me të, sepse edhe në këtë aspekt ai ishte i veçantë. Edhe gratë e tij nuk mund të mendonin kurrë një botë pa të.

Me Sevden Profeti pati lidhur kurorë qysh kur ndodhej në Mekë. Ajo ishte, atëherë, gruaja e dytë e Profetit. Por më vonë, nuk e dimë se me ç’shkak apo mendim, në një moment, Profeti deshi ta ndante. Kur e dëgjoi këtë, gruaja u godit rëndë. Ajo vrapoi menjëherë te Profeti vetë si dhe vuri edhe njerëz për të ndërmjetësuar. Ajo i lutej kështu atij: “O i Dërguari i Allahut! Unë s’pres prej tej asgjë të kësaj bote. Edhe një ditë që e pate ndarë për mua, ia kam lënë Aishesë. Po deshe, kurrë mos eja te unë as për të më pyetur se si jam. Vetëm mos më ndaj nga kurora me ty. Dua të shkoj në botën tjetër si gruaja jote. Nuk mendoj dhe s’dëshiroj asgjë tjetër veç kësaj!”[1]  Kjo dëshirë e Sevdes u pranua nga Profeti dhe ajo mbeti si një nga bashkëshortet e nderuara të Profetit.

Ja, kështu pati bërë vend Profeti në zemrat e tyre. Sikur ai ta kishte ndarë ndonjërën prej tyre, pa dyshim ajo do ta vinte kokën në pragun e tij dhe do të priste gjer në kiamet!

Kur pati ndjerë një herë shqetësim prej Hz. Hafsasë, Profeti qe shprehur kështu: “Po të dojë, i jap rrugë!” Edhe kaq pak fjalë, madje, mjaftuan për t’ia thyer krahët asaj. Ata që ndërmjetësuan te Profeti, nuk pushonin së treguari për vetitë e shquara të Hafsasë si grua që falte shumë namaz e agjëronte. Ata iu lutën profetit të mos e ndante Hafsanë.[2]  Dhe ai e konfirmoi edhe një herë qenien e saj që e kishte shoqe dhe bashkëshorte besnike, si banore të shtëpisë së lumtur profetike!

Gratë e quanin ndarjen prej Profetit më të rëndë se vdekjen. Në këtë pikë, të gjitha gratë pa përjashtim këtë ndjenin dhe këtë mendonin! Sepse Profeti i dy botëve kishte ngritur fron në zemrat e tyre në një mënyrë që nuk mund të shkulej e largohej që aty, kishte hyrë mes tyre dhe ishte bërë plotësisht një me to. Ai e kishte ndarë me to jetën e tij të bekuar, të butë e të natyrshme në atë mënyrë që ato e kishin krejt të pamundur të ndaheshin prej tij. Ndryshe, do të vdisnin si nga asfiksia!

Ç’është e drejta, pamja e tyre pas vdekjes së tij ishte pamje ndarjeje, malli dhe dëshpërimi. Sa herë që Ebu Bekri dhe Omeri shkonin te gratë e Profetit, i gjenin ato duke qarë.[3] Kishte ndodhur që edhe ata vetë të uleshin e të qanin bashkë me to dhe kjo pati vazhduar gjatë gjithë jetës së tyre. Ja, të tillë gjurmë të pashlyeshme pati lënë i Dërguari i Allahut tek to. Ndoshta kishin kaluar shumë pak kohë me të, por Profeti i dy botëve qe bërë burim jete për to. Kjo është edhe e veçanta e tij që kërkojmë të tregojmë. Edhe si kryetar familjeje ai kuptohet fare qartë se ishte i Dërguari i Allahut!

Qe një periudhë kur ai i pati të nëntë gratë, të cilat i pati mbajtur dhe trajtuar pa i lënë shteg asnjë problemi serioz. Një kryetar familjeje dhe bashkëshort i tillë delikat e i shquar ishte ai!

Pak ditë para se të vdiste, Profeti pati thënë: “Robi u la i lirë të zgjidhte Zotin apo këtë botë dhe ai zgjodhi Zotin e tij!” Njeri tejet i zgjuar, Ebu Bekri e pati kuptuar aludimin dhe pati qarë me ngashërim.[4]  Robi për të cilin bënte fjalë Profeti, ishte ai vetë. Sëmundja e Profetit nuk vazhdoi gjatë. Çdo ditë që kalonte, sëmundja i rëndohej edhe më shumë. Edhe në atë gjendje ai nuk e braktisi delikatesën dhe respektin ndaj të drejtave të grave. Ngaqë nuk mund t’u shkonte për vizitë në dhomat e tyre,  Profeti iu lut grave ta lejonin të qëndronte vetëm në një dhomë dhe ato të gjitha ia pranuan lutjen. I Dërguari i Allahut i kaloi ditët e fundit në dhomën e Hz. Aishesë.[5]  Kështu, pra, ai i respektonte të drejtat e grave edhe në kushtet më të rënda. Shpirt të tillë kishte ai!

2. Vlera që u jepte bashkëshorteve

Vlera që i pati dhënë i Dërguari i Allahut gruas ishte e një niveli të paparë gjer atëherë dhe e tillë vazhdon të mbetet edhe sot. Sikur të ngrihej një natë e të pyeste për shëndetin dhe mirëqenien e ndonjërës nga gratë, ai, do të shkonte edhe te të tjerat për t’i pyetur e respektuar po njëlloj. Nuk vërehej që, në sjelljen ndaj tyre, ai të parapëlqente ndonjërën ndaj të tjerave. Si çdo njeri tjetër, edhe secila nga gratë e pandehte veten si njeriun më të dashur për të Dërguarin e Allahut, gjë që buronte nga mirësia dhe bujaria e tij e madhe. Ndërkaq, ashtu siç asnjë njeri nuk mund t’i sundojë prirjet e zemrës, kjo gjë nuk duhej pritur as prej tij. Prandaj Profeti i kërkonte falje Allahut për prirjet e zemrës që s’i kishte në dorë dhe thoshte kështu: “Mund të ndodhë që, pa i rënë as vetë në të, ta dua njërën më shumë se të tjerat dhe kjo do të ishte padrejtësi. Prandaj, o Zoti im, strehohem në mëshirën tënde nga kjo gjë që s’e kam në dorë!”[6]

O Zot i madh! Ç’delikatesë, kjo, ç’hijeshi! Po ju pyes: a mundët gjer më sot t’i doni djemtë apo vajzat pa bërë dallime mes tyre? Me lejen tuaj, do të përgjigjem unë në vendin tuaj: Jo! Sigurisht, njëqind mijë herë jo! Le “jo”-në, sikur të mundnim t’i fshihnim prirjet tona ndjesore, ne, do ta quanim për vete shenjë karakteri e vullneti të fortë, kurse jo vetëm që këtë s’e bëjmë dot, por, ashtu siç lëvdohet koptiu për trimëritë e tij, e themi me të madhe! Kurse i Dërguari i Allahut pendohej për mundësinë e lindjes së pavullnetshme të një prirjeje të tillë në vetvete dhe i lutej Allahut ta falte!

Kjo delikatesë te ai do të ishte reflektuar me të gjithë anët e veta edhe te shpirtrat e bashkëshorteve që ndarja e tij pati lënë pas një vetmi dhe mall të pambarim. Ndoshta nuk i jepnin fund jetës sepse këtë gjë Islami e ndalonte, mirëpo, pas largimit të të Dërguarit të Allahut, jeta për to qe bërë një klithmë e gjatë, një dhimbje e pashuar!

Në të vërtetë, Profeti sillej me delikatesë dhe respekt ndaj të gjitha grave dhe këtë gjë ua këshillonte edhe të tjerëve. Nga ana tjetër, atë që ua këshillonte të tjerëve, e bënte vetë praktikisht me gratë e veta. Këtë hollësi sjelljeje të tij e shohim kështu te Buhariu. Ngjarjen na e përcjell Sad b. Ebi Vakasi nga Hz. Omeri. Hz. Omeri thotë: “Një ditë, hyra te i Dërguari i Allahut dhe e gjeta duke qeshur. Ai vazhdoi të qeshte edhe pasi unë u ula. I thashë: “Allahu të dhëntë buzëqeshje të përjetshme, o i Dërguari i Allahut! Pse qesh?” Ai m’u përgjigj pa e lënë buzëqeshjen: “Qesh me këto gratë! Ishin ulur e po bisedonin me mua. Sapo ta dëgjuan zërin, u fshehën secila në një qoshe!” U fola me zë të lartë grave që s’i shihja, por që e dija se ishin fshehur aty rrotull dhe më dëgjonin: “O armike të vetvetes! Domethënë keni frikë nga unë e jo nga i Dërguari i Allahut dhe silleni pa respekt pranë tij, apo jo?” Ato m’u përgjigjën: “Ti je i ashpër e i egër!”[7]

Në të vërtetë, Hz. Omeri s’ishte i ashpër, zemërak dhe i egër. Edhe ai mbante qëndrim delikat ndaj grave, por ashtu si njeriu i zakonshëm kur krahasohet me Hz. Jusufin me bukuri të pashoqe, duket i shëmtuar, ashtu dhe Hz. Omeri, kur krahasohej me Profetin në sjelljen e butë dhe delikate ndaj grave, dukej i ashpër, zemërak e i egër. Ky konkluzion relativ buronte nga krahasimi i tij me të Dërguarin e Allahut, mirëpo askush nuk mund të krahasohej me të Dërguarin e Allahut!

Gratë qenë mësuar me butësinë dhe delikatesën e të Dërguarit të Allahut, prandaj sjelljet e Hz. Omerit u dukeshin të ashpra e të egra. Kurse Hz. Omeri ishte ai që në të ardhmen do ta mbante mbi supe pa të metë peshën e zëvendësit të Profetit! Ai do të bënte një jetë të përkorë por tejet të ngjeshur dhe do të bëhej një nga shembujt më të shquar pas profetëve. Në kohën për të cilën po flasim, këtë s’e dinte askush, megjithëse qysh në atë kohë Hz. Omeri qe shquar për karakter të jashtëzakonshëm dhe drejtësi. Erdhi dita dhe personaliteti i tij u shpalos me të gjitha cilësitë dhe ai la pas një emër të pashlyeshëm. Hz. Omeri kërkonte pjekuri në të gjitha qëndrimet e sjelljet si për veten, ashtu dhe për të tjerët dhe bënte përpjekjet më të mëdha për ta parë dhe treguar të drejtën-të drejtë dhe të shtrembrën-të shtrembër!

Te ai kishte një cilësi shpirtërore që do ta sillte në pozitën e kalifatit, zëvendësit profetik. kjo cilësi shpirtërore mund t’u dukej e ashpër të tjerëve. Mirëpo vetëm me një cilësi shpirtërore të tillë do të mund të bëhej i suksesshëm ai kur t’i vinte supet kauzës së madhe që do ta përfaqësonte, dhe u bë!

3. Këshillimi me bashkëshortet

I Dërguari i Allahut ulej e bisedonte me gratë, madje disa çështje i diskutonte me to si shok. Profeti nuk kishte aspak nevojë për idetë dhe mendimet e tyre sepse ai mbështetej nga zbulesa hyjnore. Mirëpo Profeti donte t’i mësonte disa gjëra umetit, bashkësisë së tij. Sa për gratë, ato do të viheshin në një vend shumë  të lartë, në kundërshtim me vendin që u ishte dhënë gjer atë ditë dhe, si çdo praktikë tjetër, edhe këtë i Dërguari i Allahut e fillonte nga shtëpia e vet!

… dhe një shembull

Marrëveshja e Hudejbijes u kishte ardhur shumë e rëndë muslimanëve! Pas nënshkrimit të saj, askujt s’i kishte mbetur më as fuqi e as dëshirë për të lëvizur vendit. Në këtë mes, Profeti u tha shokëve të thernin kurbanët që kishin marrë me vete me qëllim për umre, dhe të dilnin nga ihrami. Mirëpo sahabet nuk u ngutën ta zbatonin kërkesën e profetit me shpresën se mos bëhej ndonjë ndryshim në marrëveshje dhe shkonin në Qabe për vizitën e umres ashtu siç e kishin vënë si qëllim në nisje. Profeti e përsëriti kërkesën. Por qëndrimi i shokëve nuk ndryshoi. Kjo s’ishte aspak një opozitë ndaj Profetit. Ata prisnin vetëm një gjë: një ndryshim në urdhër, sepse ishin nisur me tjetër qëllim! Ato që ishin thënë aty, në Hudejbije, mund të mos zbatoheshin, por të rishikoheshin.

Profeti i kuptoi shokët pa fjalë dhe hyri në çadrën e vet. Ai u këshillua me gruan që kishte me vete, Ummu Selemen. Kjo grua me horizont të gjerë e dha mendimin e vet vetëm për hir të këshillës, sepse edhe ajo e dinte se Profeti nuk kishte aspak nevojë për ato gjëra që do t’i thoshte ajo. Me këtë këshillim, Profeti na jepte një mësim me vlerë shoqërore. Në kushte dhe raste të tilla nuk ishte aspak pa vend këshillimi me gruan, pra, duhej bërë një këshillim i tillë.

Ummu Seleme i dha Profetit pak a shumë këtë mendim: “O i Dërguari i Allahut! Mos e përsërit edhe një herë tjetër urdhrin se mos të kundërshtojnë dhe kjo gjë do t’i dëmtonte ata. Dil ti i pari, there kurbanin tënd dhe, pa thënë asnjë fjalë, dil nga ihrami. Me këtë, ata do ta kuptojnë se urdhri yt është i formës së prerë dhe, dashje pa dashje, do të të binden!” Profeti qe i një mendjeje me të. Ai doli jashtë dhe, pa thënë asnjë fjalë, pa komunikuar me asnjeri, filloi t’i therë kurbanet e tij. Atëherë edhe shokët filluan t’i therin kurbanet e vetë e të dilnin nga ihrami. Secili e kishte kuptuar se nga marrëveshja e bërë s’kishte kthim![8]

Nuk do të bëj dot pa ju pyetur: Cili nga ne ka treguar një konsideratë të tillë ndaj gruas? Sa kryetarë shtetesh ka që këshillohen me gruan e vet në çastet më të vështira? A mund t’i shumëfishojmë pyetjet për t’ua drejtuar të njëjtën pyetje të gjitha uniteteve shoqërore? Le t’u kumbojnë veshët të gjithë atyre me gojën sa një çorape që thonë se Islami e ka robëruar femrën! Cili feminist, vallë, ka arritur në këtë nivel?

Edhe këshilla dhe këshillimi, si çdo punë tjetër e dobishme dhe e bekuar, u praktikua më parë në shtëpinë profetike dhe i Dërguari i Allahut u këshillua me bashkëshortet. Ne ende vijmë rrotull rreth kësaj mendësie dhe nuk e dimë se nga mund të hapet kjo portë enigmatike. Madje, ne nuk e kemi arritur mundësinë për t’i rënë tokmakut të kësaj porte. Sot, edhe në mendimin e atyre që pretendojnë se mbrojnë të drejtat e femrës, madje, femra nuk ka shpëtuar ende nga të qenit një qenie e dorës së dytë. Kurse ne e shohim femrën si gjysmën e një uniteti, ekzistenca e së cilës është kusht për ekzistencën e gjysmës tjetër të këtij uniteti. Ne besojmë se uniteti njerëzor mund të formohet vetëm nëse bashkohen të dyja pjesët. Aty ku s’është ky unitet, nuk ka as njerëzí. Nuk ka as profetësi, as Islam, as komb.

Ashtu siç paraqitej në qëndrime e sjellje bujar dhe nderues ndaj grave të veta, ashtu dhe me fjalët e tij të ndritshme, Profeti nxiste dhe mbështeste të tjerët të silleshin bujarë e respektues ndaj grave. Në një porosi të tij, Profeti thotë: “Muslimani me besimin më të patëmetë, është ai me moralin më të lartë. (Me anë të moralit të lartë njeriu arrin nivele të tilla, lartësohet në qiej njerëzorë të tillë, që nuk mund t’i arrijë me asnjë lloj adhurimi.) Kurse muslimani me moralin më të lartë është ai që sillet më mirë me gratë!”[9]

Shihet se, nëse në historinë e njerëzimit femra e ka gjetur ndonjëherë atë që ka kërkuar dhe është nderuar ndonjëherë, kjo ka ndodhur në kohën e profetit Muhamed (s.a.s.)!

4. Ngjarja e lejimit të bashkëshorteve për të zgjedhur[10]

Këtu është fjala për lejimin nga ana e Profetit të bashkëshorteve të veta të lira për të jetuar apo jo së bashku me të. Pavarësisht nga burimi, kjo ngjarje ka të bëjë me një urdhër të engjëllit Xhebrail drejtpërdrejt për Profetin. Ajeti kur’anor mbi këtë çështje thotë kështu: “O i Dërguar! Thuaju grave: “Po qe se doni jetën e kësaj bote dhe stolitë e saj, ejani t’ju fal dhe t’ju lë të lira me të mirë! Por po qe se doni Allahun, të Dërguarin dhe jetën e ahiretit, dijeni se Allahu ka përgatitur për ato nga ju që sillen mirë, shpërblim të madh!” (Ahzab, 33:28-29)

Ka mundësi që disa nga gratë e Profetit të kenë dëshiruar një jetë më me mirëqenie dhe të kenë thënë: “A s’mund të jetojmë edhe ne, si gjithë muslimanët e tjerë, pak më mirë? Të paktën, të gatuajmë një herë në ditë! Edhe rrobat t’i ndërrojmë pak më shpesh!” etj. Në shikim të parë, meqë kjo dhe kërkesa të ngjashme janë legjitime, mund të duken si mjaft të pafajshme e të drejta. Mirëpo ato ndodheshin në një shtëpi të tillë që do të mbetej shembull për të gjitha foletë familjare gjer në kiamet. Edhe me këtë aspekt, bashkëshortet e Profetit ndodheshin në qendër të vëmendjes. Për rrjedhojë, ato nuk mund të silleshin dhe vepronin si muslimanët e tjerë, sepse ato ishin ndër njerëzit e afërt të Zotit.[11]  Gjërat e konsideruara të mira e mirësi për të tjerat, duhet të pranoheshin si mëkat për bashkëshortet e të Dërguarit të Allahut!

Kur Profeti ndjeu një dëshirë të tillë te disa prej bashkëshorteve, kaloi menjëherë në një korrigjim qëndrimi. Ai u betua se nuk do të takohej me to dhe u tërhoq në ballkonin e shtëpisë. Ngjarja u dëgjua menjëherë. Çdo njeri vrapoi në faltore dhe zuri të qajë, sepse edhe dëshpërimi më i vogël i të Dërguarit të Allahut mjaftonte për t’i bërë muslimanët të qajnë. Të gjithë muslimanët ishin njësuar aq shumë me Profetin, saqë shqetësimi më i vogël në shtëpinë e tij merrej vesh menjëherë dhe muslimanët prisnin me padurim të merrte fund. Kështu ndodhi edhe atë ditë.

Ky korrigjim qëndrimi e sjelljeje nga Profeti quhet edhe “ngjarja i’la”.[12]  Veç vlerësimeve të mësipërme për këtë ngjarje, kishte nga ata që e shihnin me sy tjetër. Ndër këta të dytët ishin edhe Ebu Bekri dhe Omeri që kishin vajzat e tyre mes bashkëshorteve të Profetit. Edhe Ebu Bekri dhe Omeri, sapo e mësuan ngjarjen, vrapuan për në faltore.

Ata kërkuan leje për të hyrë te Profeti por nuk iu dha. Atëherë, si gjithë të tjerët, edhe ata filluan të presin në faltore. Herën e tretë të kërkesës morën leje, hynë brenda dhe filluan t’i qëllojnë të bijat me shuplaka. Profeti i ndiqte veprimet e tyre nga larg dhe, gjatë gjithë kësaj kohe, tha vetëm këto fjalë: “Këto kërkojnë prej meje gjëra që s’janë në dorën time!”  Kurse Kur’ani u thoshte atyre: “O gra të të Dërguarit! Ju s’jeni si gratë e tjera!”[13] (Ahzab, 33:32)

Gratë e tjera mund të shpëtonin vetëm duke kryer farzet, kurse ato që i vinin supet kësaj pune në qendër, ato që në mjedisin e tij intim ishin prezantueset intime të shumë të vërtetave, duhet ta sakrifikonin tërë qenien e tyre në mënyrë që në qendër të mos ndihej dobësi. Të qenët bashkëshorte profeti kishte shumë përparësi, por, edhe po aq rreziqe. I Dërguari i Allahut i përgatiste ato për të qenë modele për fenë dhe botën. Ai kujdesej për to që të mos i hanin dhuntitë e botës së përjetshme qysh në këtë botë e të mos pësonin shuplakën e ajetit që thotë: “… ju i shfrytëzuat të mirat në jetën e kësaj bote…!” (Ahkaf, 46:20) Profeti i ruante ato si dritën e syve! Prandaj, nga disa anë, në shtëpinë bëhej një jetë e vështirë. Ja, pra, si rrjedhojë e kësaj jete ndodhnin hapur ose tërthorazi disa kërkesa të vogla. Ndërkaq, pozita e tyre s’ishte si e të gjithave. Ato kishin disa përgjegjësi si rrjedhojë e pozitës ku ndodheshin. Ato s’mund të qeshnin si të gjitha, s’mund të hanin e pinin si të gjitha! Me të vërtetë, disa njerëz të mëdhenj kanë qeshur vetëm nja dy herë gjatë gjithë jetës, kurse disa të tjerë, gjatë gjithë jetës nuk e kanë mbushur barkun asnjëherë!

Fudajl b. Ijad pothuaj nuk qeshte kurrë. Vetëm një herë e patën parë duke qeshur dhe e patën pyetur të çuditur për shkakun. Dhe ai e pati shpjeguar kështu shkakun e asaj buzëqeshjeje të rrallë: “Sot më njoftuan për vdekjen e tim biri, Aliut. “E paska dashur Allahu” – u gëzova me vete dhe buzëqesha!”[14]

Kur puna qëndron kështu me të mëdhenjtë, sigurisht që Profeti i cili ishte i madhi i të mëdhenjve dhe bashkëshortet e virtytshme të Profetit, të cilat ishin si nënat e të gjithë umetit, do të ishin shumë të ndryshme nga të tjerët!

Denjësia për të qenë bashkë me Profetin në këtë botë dhe në përjetësi nuk është një përfitim që mund të arrihet aq lehtë. Prandaj, siç e thekson ajeti, këto gra të veçanta e të zgjedhura jepnin një provë vullneti. I Dërguari i Allahut i linte të lira ato të zgjidhnin midis shtëpisë së tij të varfër dhe pasurisë e shkëlqimit të kësaj bote. Po qe se do të zgjidhnin pasurinë dhe shkëlqimin e kësaj bote, Profeti do t’u jepte ç’të kërkonin, por pastaj do t’i linte. Por po qe se do të zgjidhnin Allahun dhe të Dërguarin e Tij, do t’u duhej të pranonin standardin e jetesës që kishin bërë gjer atëherë, sepse kjo ishte një nga specifikat e asaj shtëpie. Meqë ajo shtëpi ishte e veçantë, e posaçme, edhe banorët dhe banoret e saj duhet të ishin të veçantë e të posaçëm. I tillë ishte kryetari i asaj familjeje. Atëherë edhe gratë dhe fëmijët duhet të ishin si ai!

Profeti thirri të parën Hz. Aishen dhe i tha: “Dua të bisedoj diçka me ty, por mos u nxito të më japësh përgjigje pa biseduar me prindërit!” Pastaj Profeti i lexoi asaj ajetin që përmendëm në krye të kësaj çështjeje. Përgjigjja e Aishes qe e denjë për vajzën besnike të babait besnik: “O i Dërguari i Allahut! Për këtë çështje do të bisedoj unë me prindërit? Vallahi, unë zgjedh Allahun dhe të Dërguarin e Tij!”

Vazhdimin na e tregon Hz. Aishja kështu: “I Dërguari i Allahut bisedoi me të gjitha gratë dhe mori të njëjtën përgjigje prej secilës. Asnjëra prej tyre nuk shfaqi ndonjë mendim tjetër. Ç’të kisha thënë unë, thanë edhe ato!”[15]

Ato thanë të njëjtën gjë sepse të gjitha ishin lidhur dhe bërë një me të Dërguarin e Allahut dhe s’mund të thonin të kundërtën. Po qe se i Dërguari i Allahut do t’u thoshte të agjëronin gjatë gjithë jetës pa prishur në iftar, ato do të pranonin, siç edhe pranuan dhe ashtu pranuan që iftari i këtij agjërimi u bë për to sherbeti i vdekjes së tyre i ofruar nga Azraili!

Mes grave të Profetit kishte nga ato që kishin bërë jetë pallati. E tillë ishte Hz. Safija. Në Hajber ajo humbi të atin dhe të shoqin. Të dy ata kishin qenë zotërinjtë e Hajberit. Safija ndodhej mes robërve të luftës, gjë që e kishte prekur rëndë atë grua krenare. Prandaj dhe, kur e pa të Dërguarin e Allahut, u nxeh shumë me të, aq sa, ndoshta, nuk ishte nxehur me njeri tjetër në botë gjer atëherë. Por zemërimi i saj nuk vazhdoi gjatë. Ndjenjat e saj ndërruan menjëherë…[16]  Kështu, pra, në shtëpinë e Profetit kishte edhe gra si Safija, e ardhur nga pallati, e cila pranonte jetën e rëndë të shtëpisë profetike ku nuk mundej as ta mbushte barkun me bukë! Safija bënte të njëjtën jetë si gratë e tjera. Ndërkaq, me personalitetin e tij tejet të veçantë e të shquar, Profeti kishte hyrë në zemrat e tyre në atë mënyrë që bashkëjetesa me të, pavarësisht nga çmimi që duhej të paguanin, përbënte qëllimin e vetëm të të gjitha grave të tij!

Nga prejardhja, Safija ishte çifute. Një ditë, njëra nga gratë ia përplasi syve asaj këtë fakt, duke i thënë: “Moj çifute!” Safija ia tregoi Profetit incidentin dhe i foli për hidhërimin dhe dëshpërimin e saj. Profeti e ngushëlloi dhe qetësoi atë me këto fjalë: “Po qe se të thonë edhe një herë kështu, jepu këtë përgjigje: “Im atë është Haruni, im ungj është Musai, kurse im shoq, siç e dini, Muhamed Mustafai! Po ju, me ç’mund të krenoheni para meje?”[17]  Dhe Safija, duke u larguar nga prania e Profetit, e linte pas të gjithë hidhërimin dhe dëshpërimin, sepse burri i saj ishte Muhamed Mustafai! Aty e tutje ajo do të krenohej vazhdimisht me këto fjalë!

Shkurt, cilësia e Profetit si kryetar familjeje e kapërcente nivelin e të mrekullueshmes me sa e pranojmë ne zakonisht. Fakti që ai i administronte kaq gra me kaq lehtësi duke u dashur gjer në fund prej tyre, fakti që ai ishte i dashuri i zemrave, mësuesi i mendjeve dhe edukatori i shpirtrave të tyre, fakti që, pavarësisht nga të gjitha këto, ai nuk bënte asnjë lëshim në detyrën e tij dhe nuk nënvleftësonte asgjë nga punët që kishin të bënin me shtetin dhe popullin, janë argument dhe  provë e hapur e profetësisë së tij. Po qe se për profetësinë e tij s’do të kishte asnjë argument tjetër, vija që ndiqte ai si kryetar familjeje do të ishte e mjaftueshme si argument dhe provë e profetësisë së tij!

[1] Mexhmau’z-Zevaid, 9/246; Muslim, Radá, 47.
[2] Nesai, Talak, 76; Mexhmau’z-Zevaid, 9/244.
[3] Ibni Hisham, Sire, 4/305.
[4] Buhari, Salat, 80; Fedailu’l-As’hab, 3.
[5] Ibni Sad, Tabakat, 2/231; Ibni Hisham, Sire, 4/298.
[6] Tirmidhi, Nikah, 41; Ibni Sad, Tabakat, 2/231.
[7] Buhari, Edeb, 68.
[8] Buhari, Shurut, 15.
[9] Ebu Davud, Sunnet, 15; Tirmidhi, Rada, 11; Darimi, Rikak, 74.
[10] Në origjinal: tahjir.
[11] Në origjinal: mukarrebin.
[12] I’lá: lartësim (në vlera).
[13] Muslim, Talak, 34, 35.
[14] Ebu Nuajm, Hilje, 8/100.
[15] Muslim, Talak, 35.
[16] Mexhmau’z-Zevaid, 9/252; Ibni Sad, Tabakat, 2/108.
[17] Tirmidhi, Menakib, 64.

Profeti Muhamed si prind

IDërguari i Allahut, i cili qëndron vazhdimisht në kulm, pothuaj në të gjitha aspektet e jetës pati përbërë një kulm. Duke e kërkuar atë, njerëzit s’duhet ta kërkojnë as në nivelin e vet, as dhe në nivelin e njerëzve të mëdhenj të epokës së vet. Duke e kërkuar atë, studiuesit duhet të mendojnë gjithmonë kulmet më të lartë të botës dhe me përfytyrim duhet të përsillen mbi kulmet, në mënyrë që të mos bëjnë krahasime dhe vlerësime të gabuara. Nëse do ta kërkojnë Profetin Muhamed (s.a.s.), ata duhet ta kërkojnë patjetër në horizontin e tij, sepse është e pamundur të arrihet te Profeti Muhamed me anë të përfytyrimeve të cunguara të njerëzve si ne! Si dhurata e lartë[1] e Tij, Allahu i ka dhuruar epërsi në çdo fushë.

Krenaria e njerëzimit jetoi dhe perëndoi si një krenari. Njerëzimi nuk e pa dhe nuk mundi ta shihte edhe një herë tjetër të ngjashmin e tij. Ashtu siç nuk e pa tërë njerëzimi, nuk e panë dot as disa bashkëkohës, madje as disa nga ata që i rrinin pranë. Ndoshta shumica, vlera e të cilëve ishte e kushtëzuar me të, ashtu si lulet që çelen e vyshken me diellin, arritën ta kuptojnë perëndimin e tij kur u vyshkën vetë, vetëm se shumë vonë. Natyrisht, numri i atyre nga umeti i e tij, që e patën njohur dhe respektuar, ka qenë gjithmonë më i madh se i të tjerëve.

Megjithëse kanë kaluar 14 shekuj, ne u themi Hatixhes, Aishes, Ummu Selemes, Hafsas: “nënë, nëna jonë” dhe ndjejmë një kënaqësi të veçantë nga ç’mund të shkaktojnë zakonisht këto fjalë. Sigurisht që kjo ndjenjë ishte në atë periudhë më e thellë, më e brendshme, më e sinqertë. Dhe kjo ndodhte përsëri për hir të Profetit. Ebu Bekri i thoshte të bijës Aishe, “nëna ime”. A nuk e thoshte këtë edhe ajeti kur’anor? “Bashkëshortet e të Dërguarit janë nënat e besimtarëve!” (Ahzab, 33/6) Ja, me këtë mendim i thoshte “nënë” Ebu Bekri vajzës së vet që e pati lindur e rritur në shtëpi! Ç’e do se gjithë respekti, afërsia dhe dashuria e veçantë që tregonin muslimanët për bashkëshortet e Profetit nuk patën mundur t’ua heqin atyre hidhërimin dhe dëshpërimin që u shkaktonte mungesa e tij. Gjer ditën kur perënduan një e nga një, edhe në kohët më të lumtura, ato qenë ngritur e ulur të hidhëruara, patën menduar e biseduar të hidhëruara.

Siç ishte një kryetar familjeje i jashtëzakonshëm në zemrat e bashkëshorteve të tij, Profeti ishte, në të njëjtën kohë, një baba i përsosur e me ndjenja atërore të thella si dhe, natyrisht, një gjysh i pashoq po me atë thellësi ndjenjash atërore. Edhe në këtë fushë ai ishte i pashembullt.

Ai i trajtonte fëmijët dhe nipërit me dhembshuri të jashtëzakonshme dhe, duke i trajtuar kështu, nuk mungonte t’ua kthente shikimet ndaj jetës së pasosur dhe gjërave të larta e sublime. Duke i ushqyer në prehër, u buzëqeshte në sy, i përkëdhelte e i çmonte dhe, në këtë mes, kurrë nuk i pëlqente që ata t’i nënvleftësonin çështjet e larta. Brenda kësaj mendësie, ai ishte ndaj tyre jashtëzakonisht i hapur, por edhe mjaft serioz dhe i rëndë në ruajtjen e marrëdhënies së tij me Allahun. Nga njëra anë, duke u sjellë lirshëm me ta, u tregonte se si të jetonin si njerëz, nga ana tjetër, nuk u jepte shteg të silleshin të çlirët aq sa ta zhvlerësonin veten. Jo vetëm nuk u jepte shteg, por përpiqej me ndjeshmëri e kujdes të lartë për ta penguar degjenerimin e tyre dhe i përgatiste ata vazhdimisht për botët e larta shpirtërore. Edhe me këtë mënyrë trajtimi e veprimi, i Dërguari i Allahut përfaqësonte rrugën e mesme, larg qëndrimeve të skajshme, përfaqësonte rrugën e drejtë[2]. Edhe kjo përbën një përmasë tjetër të zgjuarsisë së tij profetike!

1. Dhembshuria ndaj fëmijëve dhe nipërve

Në një hadith të rrëfyer nga Muslimi, Enes b. Maliku i cili pati nderin e lartë t’i shërbejë të Dërguarit të Allahut dhe ta kryejë këtë punë me besnikëri të lartë për dhjetë vjet me radhë pa ndërprerje, thotë: “Nuk kam parë njeri më të dhembshur ndaj pjesëtarëve të familjes se Hz. Muhamedi!”[3]

Me të vërtetë, aq i dhembshur ishte Profeti, aq sinqerisht sillej dhe aq hapur vepronte, saqë është e pamundur të tregohet një kryetar familjeje dhe baba i dytë si ai!

Ndërkaq, po qe se ky pohim do të ishte vetëm i yni, rëndësia e tij ndoshta do të mbetej e kufizuar. Mirëpo janë me miliona njerëz të thelluar në dhembshuri sa të druhen të ngacmojnë edhe një milingonë, të cilët e pohojnë dhe e shpallin se nuk ka pasur njeri tjetër si i Dërguari i Allahut që të ndjente dhembshuri si ai për tërë qenien!

Si çdokush tjetër, edhe ai ishte krijuar si njeri, por Allahu kishte vënë në zemrën e tij një interesim të thellë për të gjithë qenien me qëllim që të krijonte lidhje me njerëzit. Prandaj ndodhte që i Dërguari i Allahut ishte plot interesim të paparë edhe ndaj pjesëtarëve të familjes, edhe ndaj njerëzve të tjerë.

Të gjithë fëmijët meshkuj i kishin vdekur herët.[4] Më në fund, i kishte lindur një djalë prej të shoqes Marie, por edhe ai nuk i kishte jetuar. Mes dhjetëra punëve të rëndësishme, Profeti shkonte shpesh te djali që ndodhej te taja, mëndesha, e merrte në krahë, në prehër, e përkëdhelte, e puthte dhe pastaj kthehej në shtëpi.[5] Edhe kur djali pati vdekur, e pati marrë në krahë duke shprehur me sytë plot lot hidhërimin e tij. Dhe atyre që e shihnin me mahnitje, u pati thënë: “Zemra dëshpërohet, sytë qajnë, por, inshallah, në dashtë Allahu, nuk do të themi gjë tjetër veç asaj që thotë Allahu e që i pëlqen Allahut!” Dhe, duke bërë me shenjë gjuhën e vet, u pati thënë: “Allahu të dënon për këtë!”[6]

Le ta përsërisim edhe një herë se Profeti ishte më i mëshirshmi e më i dhembshuri i njerëzve!

Ai i merrte nipërit Hasan dhe Hysen në krahë a në shpinë dhe shëtiste andej-këtej. A mund ta merrte fëmijën në shpinë një njeri i shkallës së tij e të dilte me të në rrugë a mes njerëzve? Ai e merrte dhe dilte! Dhe, duke vepruar kështu, përcaktonte të ardhmen e tyre dhe nderin që kishin për të fituar ata! Një ditë, kur përsëri Profeti po i shëtiste nipërit e tij hipur mbi shpinë brenda në shtëpi, hyri Hz. Omeri dhe, me t’i parë Hasanin dhe Hysenin në shpinë të Profetit, u tha: “Ç’kalë të bukur që keni!” Kurse Profeti iu përgjigj aty për aty: “Ç’kalorës të bukur këta!”[7] Pavarësisht nëse të nipërit ishin të vetëdijshëm për këtë apo jo, Profeti i nderonte me këtë mënyrë. Edhe një radhë tjetër, kur dikush i pati thënë Hasanit se ç’kalë të mirë kishte, Profeti i qe përgjigjur aty për aty se edhe ai ishte një kalorës i mirë![8] Profeti ishte ati i të gjithë njerëzve të shenjtë gjer në kiamet dhe, duke iu përkushtuar në mënyrë të veçantë këtyre dy imamëve të rëndësishëm të familjes profetike që bartnin në identitetin e tyre embrionet e nderit dhe dinjitetit të të gjithë njerëzve të shquar e të shenjtë, i bartte ata herë pas here në supe ose në shpinë. Në këtë interesim të veçantë të Profetit për ta, pa dyshim që kishte pjesë familja profetike që do ta përfaqësonin, si dhe të gjithë njerëzit e shquar e të shenjtë. Prandaj, Abdulkadir Gejlani, një pjesëtar me rëndësi i familjes profetike, duke u nisur nga fakti që etërit e tij qenë bartur në supet e Profetit, thotë me të drejtë kështu: “Këmbët e bekuara të të Dërguarit të Allahut janë mbi supet e mia, kurse këmbët e mia, mbi supet e të gjithë njerëzve të shquar e të shenjtë!” Gjithsesi, kështu do të vazhdojë të mbetet gjer në kiamet!

Një radhë tjetër, Profeti pati dalë përsëri me nipërit në supe dhe u pati thënë atyre kështu: “Ç’kalë i mirë ky nën ju dhe ç’ngarkesë e mirë ju mbi të!”[9] Kështu i pati çmuar ai të bijtë e të nipërit, pati ngritur fron në zemrat e tyre dhe qe bërë i merituari i një dashurie mbi dashurinë e etërve dhe gjyshërve!

Si në çdo çështje tjetër, edhe në edukimin e fëmijëve, i Dërguari i Allahut pati ndjekur gjithmonë rrugën e mesme. Ai i donte me shpirt fëmijët dhe nipërit, ua shfaqte dhe i bënte ta ndjejnë këtë dashuri. Por ai kurrë nuk lejonte që ndjenja e tij e dashurisë të përdorej për keq, megjithëse nuk ndodhi kurrë që dikush nga bijtë apo nipërit e tij të prireshin apo niseshin për të bërë një gjë të tillë. Por kur ata bënin ndonjë gabim pa e ditur ose pa dashje, Profeti e vishte dashurinë e tij me seriozitet dhe, me një ashpërsi të matur, i pengonte ata të bënin veprime të dyshimta. Për shembull, një radhë, Hasani apo Hyseni, ende mjaft të vegjël për ta njohur çështjen përkatëse si dhe gabimin, zgjat dorën dhe merr një hurma nga ato të caktuara për sadaka, lëmoshë. Profeti kundërvepron menjëherë, ia merr hurmën nga dora djalit duke i thënë: “Hurma sadaka është haram (e ndaluar) për ne!”[10] Përgatitja e tyre qysh në atë moshë për të qenë të ndjeshëm ndaj haramit, gjërave jolegjitime, pra, të pabekuara e të ndaluara, është një nga shembujt e bukur të ekuilibrit në edukim!

Sa herë që Profeti të hynte në Medine kaluar, mund të shihje disa fëmijë të hipur bashkë me të e të kapur pas tij.[11] Kjo do të thotë se Profeti nuk tregonte dashuri dhe dhembshuri vetëm ndaj fëmijëve dhe nipërve të vet, por edhe ndaj fëmijëve të shtëpive fqinje që banonin edhe më larg. Ai i merrte pranë ata me shumë dhembshuri dhe sinqeritet duke ua fituar zemrat me dashurinë që u tregonte.

Por dashuria e tij nuk u përkiste vetëm djemve e nipërve, por edhe vajzave dhe mbesave. Ashtu siç i donte Hasanin dhe Hysenin, ai e donte edhe të mbesën Umame. Dhe e donte aq shumë, saqë e patën parë edhe në rrugë me të mbesën në krahë ose në sup. Pati ndodhur edhe që ta merrte në shpinë Umamen kur falte namaz. Kur do të binte në sexhde, e ulte mbesën në tokë dhe, kur ngrihej, e merrte përsëri në shpinë.[12]

Dashurinë për të mbesën Umame, Profeti e shfaqte para njerëzve dhe një shoqërie të tillë që gjer një ditë më parë i groposnin vajzat e vogla përsëgjalli. Kështu, interesimi dhe dashuria që tregonte hapur Profeti ndaj të mbesës, ishte diçka krejt e re, një mënyrë sjelljeje krejt origjinale e paparë ndonjëherë gjer në atë kohë!

2. Dashuria dhe dhembshuria për të bijën Fatime

Sipas Islamit, mes djemve e vajzave nuk ka dallim. Dhe këtë, i Dërguari i Allahut e pati treguar personalisht. Ç’dallim mund të bëhet kur njëri është Profeti Muhamed dhe tjetra, Hz. Hatixhe, kur njëri është Adem dhe tjetra, Hava, kur njëri është Ali dhe tjetra, Fatime? Fatimja, bija e të Dërguarit të Allahut, nëna e të gjithë shtëpisë profetike gjer në kiamet, nëna e të gjithë neve!

Ja, pra, kur kjo Fatimja e veçantë shkonte te i ati, i Dërguari i Allahut, ngrihej në këmbë, e kapte për dore, e ulte pranë vetes. Pastaj e pyeste për mbarëvajtjen dhe shëndetin, ia shfaqte dashurinë, e përkëdhelte dhe, kur do të ikte, e përcillte sërish me të njëjtat ndjenja e konsiderata.[13]

Erdhi një ditë që Aliu deshi të bënte një martesë të dytë me të bijën e Ebu Xhehlit. Ç’është e vërteta, edhe kjo vajzë, si vëllai i saj i madh Ikrime, kishte hyrë në Islam dhe ishte bashkuar me karvanin e përjetësisë. Por gjithsesi kjo martesë do ta shqetësonte Fatimen, megjithëse, ndërkaq, Aliu as që e kishte menduar këtë gjë! Fatimja shkoi te Profeti dhe ia paraqiti çështjen dhe ia shfaqi hidhërimin dhe dëshpërimin e saj. Edhe Profeti u hidhërua, pastaj u ngjit në minber dhe mbajti një hutbe, ligjëratë, ku tha kështu: “Dëgjova se Aliu dëshiroka të bëjë një martesë tjetër mbi Fatimen! Po qe se Aliu është i vendosur në këtë dëshirë, duhet ta ndajë Fatimen, sepse kjo gjë e ka dëshpëruar shumë Fatimen. Fatimja është një pjesë e vetes sime, kështu që ai më ka dëshpëruar edhe mua! Kjo do të thotë edhe se ai që e gëzon atë, më gëzon edhe mua!”[14]

Mes të pranishmëve që dëgjonin Profetin ishte edhe Aliu. Ai hoqi dorë menjëherë nga mendimi dhe dëshira e martesës së dytë dhe u kthye te Fatimja![15]

Në fakt, Hz. Aliu e mbante të bijën e të Dërguarit të Allahut si dritën e syve; edhe Fatimja që e dinte se sa i lidhur ishte ai pas saj, pa asnjë dyshim e donte atë me shpirt. Nga ana tjetër, kjo femër e lartë dukej sikur s’kishte mision tjetër veçse të bëhej embrioni i figurave të shquara e të shenjta. Sytë e saj ishin vetëm mbi të atin dhe mbi kauzën e tij. Ndryshe s’ka si të shpjegohet e qara e thellë e saj kur i ati e njoftoi në mënyrë posaçërisht të fshehtë për të, se së shpejti do të vdiste dhe, po kështu, e qeshura e thellë e saj kur i ati, menjëherë pas kësaj, e njoftoi gjithashtu në mënyrë posaçërisht të fshehtë për të, se ajo do të ishte e para nga familja që do të vdiste pas tij e do të takohej me të në jetën tjetër![16] Edhe i ati e donte shumë atë, edhe ajo të atin. Ndërkaq, duke e dashur Fatimen, Profeti dinte ta ruante ekuilibrin, vepronte gjithmonë me maturi dhe e përgatiste atë sipas botëve që kërkonin lartësimin e shpirtit. Sepse bashkimi i përjetshëm do të bëhej vetëm atje. I Dërguari i Allahut me të bijën Fatime kishin jetuar bashkë vetëm 25 vjet. Ajo vdiq në moshën 25-vjeçare, gjashtë muaj pasi i ati kishte ndërruar jetë![17]

3. Përgatitja e fëmijëve për jetën e pasosur

I Dërguari i Allahut kërkonte përjetësinë, domethënë kërkonte atë gjë që kërkonin njerëzit nisur nga krijimi i tyre. Po, njeriu ishte krijuar për përjetësinë! Dhe nuk mund të kënaqej me gjë tjetër veçse me Individualitetin e Përjetshëm, prandaj nuk kërkonte tjetër veç Tij dhe, dashje pa dashje, vetëm Atë dëshironte! Nisur nga kjo, njeriu e ka të pamundur të ngopet e kënaqet gjer në çastin kur t’i jepni përjetësinë! Njeriu ka qëllime dhe dëshira të përjetshme, prandaj, çfarëdo që t’i jepni, nuk e kënaqni dot! Dhe prandaj, baza e mesazhit të të gjithë feve dhe profetëve është rregullimi jetësor me dimension përjetësie. Është për këtë arsye që i Dërguari i Allahut, ndërsa nga njëra anë u bartte atyre kënaqësi me prehër, nga ana tjetër nuk e nënvleftësonte aspak t’i përgatiste për kënaqësinë dhe lumturinë e përjetshme. Njërin prej shembujve më domethënës të kësaj mund ta shohim në ngjarjen e mëposhtme. Fatimja shkon te Profeti me një varëse në qafë. Sipas një rrëfimi (sipas rrëfimit të Neseiut), Profeti ia heq Fatimes varësen prej qafe. Sipas një rrëfimi tjetër, Fatimja shkon te Profeti me varësen në dorë. Kur ia sheh varësen, Profeti ia heq prej dore Fatimes dhe i thotë: “A mos do që të tjerët[18] të thonë se e bija e të Dërguarit mban në dorë një varëse, një zinxhir xhehenemi?” Nga njëra anë i quante të shtrenjtë ata, kurse nga ana tjetër e drejtonte interesimin, prirjen dhe pëlqimin e tyre krejtësisht nga ahireti, jeta e pasme, nga Allahu, nga bukuritë e larta e të përjetshme. Kjo fjalë i kishte mjaftuar Fatimes, sepse i vinte prej njeriut që kishte ngritur fron në zemrën e saj dhe që kishte triumfuar mbi të në të gjitha delikatesat e saj. Prandaj Hz. Fatimja thotë: “Varësen e shita menjëherë! Pata blerë një skllav që ia dhashë lirinë aty për aty! Pastaj shkova te i Dërguari i Allahut dhe, kur ia tregova një nga një të gjitha, u gëzua shumë. Pastaj hapi duart dhe e lavdëroi Allahun me këto fjalë: “Lavdi Allahut që ma mbron Fatimen prej xhehenemit!”[19]

Sigurisht që Fatimja nuk kishte hyrë në mëkat pse kishte vënë në qafë një varëse. Vetëm se i Dërguari i Allahut kërkonte ta mbante atë brenda kuadrit të të afërmve të Allahut. Qortimi i tij ishte i dimensioneve të devotshmërisë. Në një aspekt, ky ishte mosinteresim për këtë botë, domethënë, për vlerat materiale, por, më shumë, duke u nisur nga vendi (pozita) që zinin dhe bashkësia që do të përfaqësonin gjer në kiamet, ishte model ndjeshmërie dhe korrektese që i takonte nënës së Ehli Bejtit, shtëpisë profetike: sigurisht që s’ishte e lehtë të bëheshe nënë e burimit të dritës për adhurues të tillë si Hasani, Hyseni e, pas tyre, si Zejnelabidini. Profeti e përgatiste atë të bëhej nënë së pari e shtëpisë profetike, pastaj e Gejlaniut, Muhamed Bahauddin Nakshibendiut, Ahmed Rufaiut, Ahmed Bedeviut, Shazeliut e plot të tjerëve. Me qortimin dhe paralajmërimin që i bënte, sikur i thoshte asaj: “Bija ime, ti po hyn në shtëpinë e burrit dhe po shkon nuse në një shtëpi të tillë, nga e cila do të dalin hallka të arta të një zinxhiri sa e gjithë bota, prandaj lëre këtë varëse e shih të bëhesh nënë për ta!” Sigurisht, nuk ishte e lehtë të bëheshe nëna e atyre njerëzve të shquar e të shenjtë! Prandaj, në këtë çështje i Dërguari i Allahut ishte më i ndjeshëm e më i ashpër ndaj shtëpisë së tij. Me këtë sjellje, krahas dhembshurisë dhe mëshirës, duke ua kthyer atyre vështrimet në drejtim të botëve të larta e sublime, Profeti u kujtonte një aspekt tjetër të rrugës së drejtë (sirati mustakim) dhe, duke ua mbyllur të gjitha dyert e dritaret të këqijave të mëdha e të vogla, ua kthente vështrimet vetëm nga ahireti, jeta e pasme, dhe u thoshte: “Juve ju duhet vetëm Allahu!” Sepse në rrugën e tyre do të dilnin njerëz të tillë që do ta kalonin tërë jetën në dimensione të larta e sublime duke e kërkuar vetëm Allahun, siç do të shprehej poeti Junus Emre:

Ajo që ata quajnë xhenet, bukuri,
Katër-pesë pallate e ca hyri;
Jepua atyre që i kërkojnë ato,
Mua më duhesh Ti, më duhesh Ti!

Me këtë konsideratë, i Dërguari i Allahut nuk lejonte që njerëzit e tij më të dashur të ndoteshin nga interesat materiale dhe të këqijat pasuese, ua kthente vështrimet nga botët e larta dhe i përgatiste për bashkimin atje. “Personi rri bashkë me atë që do!”[20]  Po qe se e doni Profetin Muhamed, duhet të jeni dhe të ecni në rrugën e tij! Dhe ata që janë dhe ecin në rrugën e tij, Përtej do të bashkohen e do të jenë me të. Duke i përgatitur njerëzit e tij për këtë bashkim, Profeti, nga njëra anë i donte e i mbante pranë ata, nga ana tjetër, e vlerësonte dhe e shfrytëzonte shumë mirë këtë dashuri dhe afërsi. Ai sikur i thoshte të bijës: “Të dua, të kam zemër, të kam të çmuar. Allahu të bëri ty të çmuarën e umetit. Ti je në krye të njerëzimit si Hz. Merjemja!” Sipas një transmetimi të dokumentuar dobët, Profeti i ka thënë të bijës: “Po të kishte një profete, ajo do të ishte Merjemja. Edhe ti je një grua e asaj madhësie, prandaj duhet të jesh e matur dhe e çmuar të paktën sa ajo!” Dashuria duhet, dhembshuria duhet, mëshira duhet, por në asnjë mënyrë s’duhet lejuar ndonjë plogështi e lëshim kur është fjala për t’u përgatitur për jetën tjetër! Ja, pra, sirati mustakim, rruga e mesme dhe e drejtë dhe i Dërguari i Allahut, udhëtari që prin në atë rrugë!

4. Kërkesa e Fatimes për shërbyes

Një fragment tjetër nga sistemi i tij i edukimit të profetit na e japin Buhariu dhe Muslimi. Ngjarjen e tregon Hz. Aliu, i cili thotë: “Ne nuk kishim shërbëtor në shtëpi. Të gjitha punët i bënte Fatimja vetë. E gjithë shtëpia jonë përbëhej nga një dhomë e vogël. Aty Fatimja ndizte zjarrin dhe përpiqej të gatuante diçka. Shpesh detyrohej të ulej për ta fryrë zjarrin që të merrte flakë dhe shkëndijat që i binin mbi trup ia kishin bërë rrobën vrima-vrima. Ajo gatuante bukën, mbante ujë dhe bluante me mokrën e dorës. Nga rrotullimi i gurit të mokrës i kishin zënë kallo duart, kurse nga mbajtja e ujit, i kishte zënë kallo kurrizi! Një ditë, në kthim nga një fushatë, ushtria solli me vete në Medine robër lufte. Profeti ua ndante robërit banorëve të Medinës që i bënin kërkesë. Unë i thashë Fatimes të shkonte te i ati për t’i kërkuar një shërbëtor që ta ndihmojë në punët e shtëpisë…”

Dhe tani le ta dëgjojmë vazhdimin e ngjarjes nga vetë Hz. Fatimja. “Shkova te im atë por s’e gjeta në shtëpi. Aishja më tha se, sapo të vinte, do të më lajmëronte. Ne kishim rënë në shtrat kur i Dërguari i Allahut hyri papritmas. Unë dhe Aliu u përpoqëm të ngriheshim shpejt, por ai s’na la dhe u ul pranë nesh. Freskinë e këmbës së tij që më prekte në kraharor, e ndjeja thellë. I Dërguari i Allahut na pyeti se ç’kërkonim. Unë ia përshkrova gjendjen dhe ia tregova kërkesën. Ai u bë serioz menjëherë dhe më tha kështu: “O Fatime, frikësohu nga Allahu dhe mos lër asnjë të metë në detyrën tënde ndaj Allahut. Dhe kryeji siç duhet detyrat që të ka ngarkuar Allahu mbi supe. Dhe ji gjithmonë besnike dhe e bindur ndaj tët shoqi! (Ti ke dy detyra: adhurimin ndaj Allahut dhe bindjen ndaj burrit) Po të them ty edhe diçka të veçantë. Kur dëshiron të biesh në shtrat, të thuash tridhjetë e tri herë Subhanallah, tridhjetë e tri herë Elhamdulil’lah dhe tridhjetë e tri herë Allahu Ekber![21] Ja, kjo është më e dobishme e më e bekuar për ty se shërbëtori!”

Kuptimi i kësaj ishte kështu: Unë e drejtoj shikimin tënd nga botët e larta dhe ti ke dy rrugë për t’u takuar dhe bashkuar me mua atje: e para, ta kryesh pa asnjë të metë dhe mangësi detyrën e robit ndaj Zotit; e dyta, ta kryesh plotësisht detyrën dhe përgjegjësinë tënde ndaj burrit. Po qe se shërbëtori apo shërbëtorja zënë vendin tënd në detyrat e tua ndaj burrit dhe bëjnë ato gjëra që duhet t’i bësh ti, kjo mund të bëhet shkak që ti të mbetesh në një farë mase e mangët. Kurse ti duhet të jesh e përkushtuar e dyanshme, edhe ndaj burrit, edhe ndaj Zotit. Si mund të bëhet njeriu një rob i përsosur i Allahut dhe t’i kryejë detyrat ndaj Tij në mënyrë të përsosur? Si mund të bëhet njeriu një njeri i përsosur dhe t’i kryejë në mënyrë të plotë e të përsosur detyrat dhe përgjegjësitë që i bien sipër? Ja ç’të takon ty: të kërkosh t’i mësosh e t’i dish këto!

Ti më parë plotësoje në mënyrën më të përsosur detyrën e robit ndaj Zotit tënd dhe bëhu adhuruesja më e përsosur. Pastaj çoje në vend përgjegjësinë tënde ndaj një njeriu të madh si Aliu që bart në esencën e tij njerëzit e shquar e të shenjtë që do të vijnë gjer në kiamet, dhe bëhu një njeri i përsosur, në mënyrë që të takohesh e të bashkohesh me mua në xhenet që është vendi ku mblidhen të gjitha përsosmëritë dhe të përsosurit!

Këtu nuk ma bën zemra të kaloj pa parashtruar një specifikë të ndërmjetme lidhur me Hz. Aliun. I Dërguari i Allahut ia kishte dhënë vajzën Aliut pa u lëkundur aspak, sepse ai ishte i pajisur me dinjitetin për të qenë burri i një vajze profeti dhe dhëndër profeti, sepse ai ishte kryeshenjtor[22] dhe i krijuar për t’u bërë baba shenjtorësh. Një ditë, i Dërguari i Allahut i pati thënë kështu atij: “O Ali! Brezi i çdo profeti ka vazhduar duke u nisur prej tij, kurse brezin tim do ta vazhdosh ti!”[23] Pra, pati dashur t’i thoshte kështu: “Ti do ta ujisësh drurin tim gjenealogjik, ti do ta rritësh dhe ti do ta zhvillosh e rregullosh. Si rezultat, ata që do të mbledhin frytet, bashkë me mua do të përmendin edhe ty si pjesëtar të shtëpisë profetike!” Për rrjedhojë, po ta shohim çështjen nga kjo anë, bindja ndaj Hz. Aliut është e njëjtë me bindjen ndaj të Dërguarit të Allahut. Dhe bindja ndaj të Dërguarit të Allahut do të thotë bindje ndaj Allahut!

Në lidhje me të drejtën e burrit në kuptim të përgjithshëm, Profeti porosit kështu: “Po qe se do të bëhej fjalë për sexhde ndaj tjetërkujt veç Allahut, do t’i urdhëroja gratë t’u bëjnë sexhde burrave!”[24] Po të ishte e lejueshme kjo gjë, Aliu e kishte merituar këtë prej kohësh. Sigurisht, po të bëhej fjalë për sexhde të grave ndaj burrave, Aliu ishte i pari që e meritonte këtë gjë. Dhe tani, kur shërbimi ndaj Aliut merrte kaq shumë rëndësi në çështjen e përkushtueshmërisë së saj të dyanshme, përdorimi i shërbëtorit nga Hz. Fatimja do të thoshte për të t’i thyhej njëri krah i kësaj përkushtueshmërie. Kurse një grua e tillë me një krah nuk mund të bëhej nëna e Hasanit, Hysenit, Gejlanit dhe sa e sa njerëzve të shquar që do të vinin pas tyre gjer në kiamet! Për ta bërë të bijën Fatime një nënë kaq të madhe, i Dërguari i Allahut ia priste pothuaj të gjitha lidhjet dhe interesimet për këtë botë dhe ia kthente në drejtim të botës tjetër të përjetësisë. Sepse edhe Allahu kështu e pati rritur dhe edukuar atë vetë. Kur Profeti pati hapur sytë në këtë botë, nuk e pati gjetur të atin dhe kur qe bërë gjashtë vjeç, ia kishte marrë edhe mbështetjen tjetër, nënën. Dhe kur ishte ende në fillimet e jetës, ia kishte hapur rrugët që shkonin për te drita e teuhidit, besimit monoteist te Allahu si Zoti i vetëm i gjithësisë, për te e fshehta e unitetit të Zotit. Në fakt, për një farë kohe, për të ishte kujdesur i gjyshi Abdulmuttalib, një eveniment, ky, ndoshta, për ta fshehur dinjitetin dhe madhështinë si dhe për ta nderuar mbrojtësin dhe kujdestarin, megjithëse, në fund të fundit, kjo përbënte vetëm një vlerë shkakësore e jo esenciale, kurse kujdesi i Ebu Talibit nuk e pati kapërcyer dot kujdesin dhe mbrojtjen e një ungji, ndërkaq që fakti që Ebu Talibi ishte babai i Hz. Aliut, ishte për të një dhunti e rëndë dhe me përgjegjësi të përjetshme. Në sajë të kësaj afërsie, do të vinte një ditë që edhe Profeti do ta merrte pranë Aliun, do ta rriste e do ta bënte njeri të shquar.[25] Kështu e pati trajtuar Allahu atë duke e shkëputur nga të gjitha shkaqet, dhe e pati kthyer nga vetja me të gjitha ndjenjat e tij. Profeti i ardhshëm, Muhamedi, duhej të bëhej përfaqësues i të vërtetës: “Zoti ynë, ne t’u dorëzuam vetëm Ty dhe i kthyem shikimet vetëm nga Ti!” (Mutmehine, 60:4). Ai duhet t’i besonte Allahut dhe të mbështetej te Ai!

Fatimja ishte bija e tij. Ai nuk mund t’ia kursente të bijës gjërat që ia pati favorizuar dhe dhuruar Zoti në lidhje me edukatën, të bijës që do të bëhej nëna e shumë njerëzve të shquar e shenjtorëve që nga Hasani e Hyseni. Prandaj ajo duhej rritur dhe përgatitur për t’iu bërë embrion atyre fryteve të bekuar. Pikërisht për këtë arsye ndodhte që, krahas  dhembshurisë, mëshirës e dashurisë, Profeti e kthente dhe e mbante vazhdimisht vështrimin e Fatimes nga botërat e larta.

5. Atmosfera e përgjithshme edukative e Shtëpisë Profetike

Në banesën e lumtur të të Dërguarit të Allahut frynte vazhdimisht një frymë drojtjeje ndaj Allahut. Të gjitha lëvizjet që bëheshin atje, përshkoheshin nga një drojtje e vazhdueshme. Ata që mundnin t’i rroknin shikimet e Profetit, në ato shikime në çdo kohë mundnin të ndjenin, madje të shihnin qartë mahnitjen dhe zilinë për xhenetet ose rrëqethjen prej xhehenemeve. Profeti falte namaz duke u dridhur dhe rrëqethur, duke u tundur sa para, pas, duke u tronditur nga frika e xhehenemit ose duke marrë krahë si pëllumbat me dëshirën e xhenetit; të gjitha këto ishin nga të veçantat e asaj banese dhe gjëra që shiheshin gjithmonë e diheshin. Po, ai që e shihte Profetin, gjithmonë kujtonte Allahun. Imam Nesaiu na përcjell: “Kur i Dërguari i Allahut falte namaz, nga brenda i dëgjohej një gurgullimë sikur ziente diçka!”[26] Ai i drejtohej Allahut gjithmonë me një botë të brendshme që qante e ziente dhe ashtu e falte namazin. Sa herë e kishte gjetur atë Hz. Aishja të drejtuar nga Allahu, me ballin në tokë duke bërë sexhde duke u dridhur e përpëlitur.[27]

Natyrisht që qëndrimi dhe gjendja e tij ndikonte pozitivisht tek njerëzit e shtëpisë dhe u përftonte shumë gjëra atyre në lidhje me edukatën. E njëjta drojtje, e njëjta frikë ishte edhe te gratë dhe fëmijët e këtij mbreti të profetëve, i cili e kishte shumë frikë Allahun, sepse Profeti gjithmonë thoshte atë që ndjente dhe, ato që thoshte, i mbështeste me ndjenjat dhe bëmat e veta. Ndikimin e unitetit të fjalës me bëmën në formën e vet më të qartë dhe me cilësinë e vet më të shquar, vetëm në banesën e tij mund ta shikojmë! Sikur të bashkohen të gjithë pedagogët dhe edukatorët e botës në emër të të gjitha sistemeve të edukimit dhe të përdorin të gjitha njohuritë e tyre, nuk mund të arrijnë atë që është arritur në atë banesë në lidhje me përgatitjen dhe edukimin e njeriut, dhe nuk kanë mundur ta arrijnë!

Gjërat që ka dashur t’i bëjë e t’i tregojë, i Dërguari i Allahut i ka shëmbëllyer dhe shprehur më shumë me qëndrimet dhe sjelljet e tij dhe pastaj u është bërë interpret gjërave të komunikuara me anë të qëndrimeve dhe sjelljeve të veta. I Dërguari i Allahut pati treguar duke vepruar vetë në shtëpinë e tij si duhet ndjerë frikë nga Allahu, si duhet mbajtur qëndrim i thjeshtë e i përulur, se me ç’thellësi duhen bërë sexhdet, si duhet bërë rukuja dhe si duhet qëndruar i përkulur më dysh gjatë ndenjjeve ulur, si duhet qarë natën dhe, pastaj, gjatë bisedave me shokët pati thënë: “Njerëzit duhet të veprojnë kështu e kështu. Fëmijëve të tyre duhet t’u dalin për zot në këtë mënyrë. Ata duhet të bëhen interpretë të tillë të së drejtës dhe së vërtetës, etj., dhe thëniet e tij patën gjetur miratim dhe pranim edhe në banesën e vet, edhe jashtë, dhe qenë reflektuar në zemrat e njerëzve që besonin.

Para së gjithash, ai ishte një baba dhe gjysh i pashembullt e i pashoq. Kjo veçori jetësore që na duket ne shumë e thjeshtë, është, në fakt, për çdo njeri, njëra prej pengesave më të vështira që duhen kapërcyer. I Dërguari i Allahut është babai dhe gjyshi më i dalluar që e ka kapërcyer këtë pengesë në mënyrën më të lehtë. Dhe ai ka rritur dhe përgatitur fëmijë dhe nipër të tillë, pasardhësit e të cilëve janë si diej, si hëna dhe yje të përhapur nëpër të gjithë shekujt në të gjithë horizontin e njeriut. Kjo veçori është një meritim i posaçëm vetëm për të Dërguarin e Allahut. Allahu e ka bërë atë të vetëm e të papërsëritshëm në këtë veçori. I vetmi brez prej miliona individësh, nga i cili nuk ka dalë asnjë renegat, pra, që s’përmban asnjë renegat, është brezi i të Dërguarit të Allahut!

Sa miq të Allahut ka që, megjithëse vetë janë shumë të mëdhenj, përsa u përket fëmijëve që kanë rritur në shtëpitë e veta, janë jashtëzakonisht të varfër. Fëmijët e tyre ose fëmijët e fëmijëve të tyre kanë rrëshqitur në perversitet dhe kanë rënë në rrjetën e djallit. Sot është plotësisht e mundur të jepen qindra shembuj të kësaj. Kurse asnjëri nga fëmijët dhe nipërit e të Dërguarit të Allahut nuk e kanë tradhtuar banesën ku janë rritur si dhe rrënjët ideore të asaj banese. Jo vetëm që nuk e kanë tradhtuar, por në çdo rast e kanë shfaqur këtë lidhje rrënjësore dhe janë bërë modele besnikërie.

Edhe ky fakt është një argument i profetësisë së të Dërguarit të Allahut. Sado gjeni që të jetë njeriu, është krejt e pamundur të bëhet një edukator i tillë!

[1] Në origjinal: mevhibe-i subhanije.
[2] Në origjinal: sirati mustakim.
[3] Muslim, Fedail, 63; Musned, 3/112.
[4] Ibni Kethir, el-Bidaje, 5/328.
[5] Mexhmau’z-Zevaid, 9/161; Muslim, Fedail, 62.
[6] Buhari, Xhenaiz, 44; Muslim, Fedail, 62, 63; Xhenaiz, 12; Ibni Maxhe, Xhenaiz, 53; Musned, 3/194; Ebu Davud, Xhenaiz, 24.
[7] Mexhmau’z-Zevaid, 9/181.
[8] Kenzu’l-Ummal, 13/650.
[9] Mexhmau’z-Zevaid, 2/297; Kenzu’l-Ummal, 13/663.
[10] Musned, 2/279; Muslim, Zekat, 161.
[11] Hajatu’s-Sahabe, 3/182.
[12] Buhari, Edeb, 18; Ibni Sa’d, Tabakat, 8/39.
[13] Muslim, Fedailu’s-Sahabe, 98; Buhari, Menakib, 25; Mexhmau’z-Zevaid, 9/203.
[14] Muslim, Fedailu’s-Sahabe, 93-96.
[15] Po aty, 93-96.
[16] Muslim, Fedailu’s-Sahabe, 98-99; Buhari, Menakib, 25.
[17] Mexhmau’z-Zevaid, 9/211; Ibni Sa’d, Tabakat, 8/29; Ibn Haxher, el-Isabe, 4/379.
[18] Të tjerët: njerëzit dhe banorët e qiellit, tërë krijesat.
[19] Nesai, Zinet, 39.
[20] Muslim, Birr, 165.
[21] Buhari, Fedailu’l-As’hab, 9; Muslim, Dhikr, 80, 81; Ebu Davud, Edeb, 100.
[22] Shah evlija, kreu i të gjithë evlijave
[23] Bediuzzaman, Lem’alar, 4/4.
[24] Ebu Davud, Nikah, 41.
[25] Ibni Hisham, Sire, I, 262.
[26] Nesai, Sehv, 18.
[27] Nesai, Ishretu’n-Nisa, 4.